Het syndroom van Korsakov, ook wel de ziekte van Korsakov genoemd, is een blijvende geheugenstoornis die voornamelijk veroorzaakt wordt door langdurig overmatig alcoholgebruik in combinatie met een vitamine B1-tekort. Het kenmerkt zich door desoriëntatie (vooral in tijd), stoornissen in met name het kortetermijngeheugen en confabulaties. Daarnaast treden vaak polyneuritis en andere lichamelijke klachten op die kenmerkend zijn voor chronisch alcoholisme.

Symptomen

Geheugenverlies
Het meest opvallende kenmerk van het Korsakoff Syndroom is geheugenverlies. Vooral dingen die kort geleden zijn gebeurd, kan iemand met deze ziekte zich niet meer herinneren. Oude herinneringen blijven vaak beter bewaard. Ook gebeurtenissen in chronologische volgorde plaatsen levert problemen op. Er zijn problemen met de oriëntatie in tijd en plaats. Op den duur kan ook de herkenning van personen moeilijk worden.

Confabuleren
Iemand met het Korsakoff Syndroom zal niet snel zijn geheugenproblemen toegeven. Integendeel, hij vult de gaten in zijn geheugen op met fantasieverhalen. Dit wordt confabuleren genoemd. Confabuleren noemt men ook wel 'eerlijk liegen', omdat iemand met korsakov ervan is overtuigd dat hij de waarheid vertelt.

Door het geheugenverlies komen korsakovpatiënten vaak in probleemsituaties terecht die ze zelf niet meer kunnen overzien en oplossen. Dit maakt hen onzeker en faalangstig. De ene patiënt reageert hierop door zich terug te trekken en geen initiatief meer te nemen. De andere wordt juist agressief.

Behandeling

Omdat ze niet meer goed voor zichzelf zorgen, worden bijna alle Korsakov-patiënten op zeker moment opgenomen. Vaak is dat eerst in een algemeen ziekenhuis of ook wel in een psychiatrisch ziekenhuis. In een later stadium kan opname in een psycho-geriatrisch verpleeghuis nodig zijn. Ook bestaan er aparte Korsakovklinieken en -afdelingen. Bij de opname van de patiënt kunnen thiamine-injecties worden gegeven.